Barbara Wróbel; Instytut Technologiczno-Przyrodniczy-PIB w Falentach
Potencjał produkcyjny trwałych użytków zielonych w Polsce, oceniany jest na około 30 000 tys. ton siana, co stanowi równowartość około 18 000 tys. ton zboża. Obecnie wykorzystanie tego potencjału ocenia się na ok. 60%. Świadczą o tym średnie roczne plony uzyskiwane z łąk, które w okresie ostatnich 10 lat wynosiły niewiele ponad 5 t s.m. z ha. Po uregulowaniu stosunków wodnych, przy odpowiednim nawożeniu i użytkowaniu łąki mogą plonować na poziomie 8-10 t s.m. z hektara (tabela 1). Oznacza to, że coroczne traci się możliwość pozyskiwania dużych ilości pasz, które są jednymi z najtańszych pasz objętościowych, zarówno w przeliczeniu na jednostkę masy plonu jak również plonu białka, czy nawet energii. O produkcyjności łąk i pastwisk decyduje szereg czynników. Są to czynniki decydujące o potencjale plonotwórczym siedliska (czynniki klimatyczne, orograficzne, edaficzne i biotyczne) oraz czynniki stymulujące poziom plonowania (zabiegi pratotechniczne, w tym nawożenie). Stopień uwilgotnienia gleby - Uwilgotnienie gleby jest czynnikiem decydującym w największym stopniu o produkcyjności użytków zielonych. Dlatego podstawowym warunkiem wykorzystanie pełnego potencjału produkcyjnego użytków zielonych jest uregulowanie czynnika wodnego. Trawy, które są dominującą grupą roślin łąkowych, w okresie wegetacji zużywają ogromne ilości wody na produkcję biomasy. Zbyt niskie zaleganie zwierciadła wody w glebie uzależnia produkcyjność użytków zielonych wyłącznie od opadów deszczu a głównymi skutkami niedoboru wody jest spadek plonowania oraz wypadanie z runi wartościowych gatunków o płytkim systemie korzeniowym. Natomiast zbyt wysoki poziom wody gruntowej przyczynia się do rozprzestrzeniania w runi gatunków higrofilnych o gorszej jakości (sity, turzyce, skrzypy) oraz zabagniania gleby. Nadmiar wody w glebie skutkuje również zbyt późnym wznowieniem wegetacji wiosną, utrudnieniami w stosowaniu nowoczesnych maszyn, wykluczeniem użytkowania pastwiskowego oraz występowaniem pasożytów zwierzęcych. Umiejętność gospodarowania wodą jest zatem bardzo ważnym czynnikiem kształtowania wielkości i jakości plonów.
