Archiwum

8 maja w Sali Konferencyjnej w Budynku Głównym w Balicach odbyła się niezwykła uroczystość podsumowująca 80 lat życia Profesora Stanisława Wężyka oraz 58 lat Jego dokonań naukowych. Wśród obecnych na sali 115 osób znalazło się wielu znamienitych gości. Przepiękna sceneria oraz pogoda to najlepsze z możliwych otoczenie do przebiegu Jubileuszu tak zacnego Profesora, pełnego humoru, dobroci i życzliwości, ale także jednego z najwybitniejszych polskich naukowców, specjalistów w dziedziny drobiarstwa.

Profesor dr hab. Stanisław Wężyk urodził się 13 stycznia 1934 roku w Ostrowie Wielkopolskim w rodzinie Wężów herbu Wąż, która wg Jana Długosza to ród polski, w którym mężowie gniewliwi. Po maturze rozpoczął naukę na Wyższej Szkole Rolniczej we Wrocławiu, gdzie uzyskał stopień inżyniera, następnie edukację kontynuował w Krakowie, gdzie uzyskał stopień magistra nauk zootechnicznych. Co ciekawe, jeszcze przed skończeniem studiów rozpoczął pracę naukową i dydaktyczną na stanowisku asystenta. Jego droga naukowa prowadziła przez Zakład Hodowli Doświadczalnej PAN, WSR w Krakowie, Szwajcarię, Węgry. Tytuł Doktora uzyskał na krakowskiej Wyższej Szkole Rolniczej pod kierunkiem p. prof. Heleny Bączkowskiej (tytuł pracy doktorskiej „Porównanie różnych metod obliczania odziedziczalności (h2) u kur. Od 1963 roku pracował jako adiunkt w Katedrze Ogólnej Hodowli Zwierząt WSR Kraków. Rok później był już kierownikiem Zakładu Hodowli Drobiu, gdzie pracą „Wyniki pracy selekcyjnej prowadzonej w ciągu szeregu pokoleń w zamkniętym stadzie kur”, uzyskał tytuł doktora habilitowanego. W 1978 roku Stanisław Wężyk był już profesorem nadzwyczajnym. W 1988 roku został nadany Mu tytuł Profesora zwyczajnego.

Profesora Stanisława Wężyka zawsze cechowała olbrzymia intuicja badawcza, która w połączeniu z posiadaną wiedzą i umiejętnościami kierowania zespołem, przyniosła wiele sukcesów naukowych i popularność zarówno w kraju, jak i za granicami naszego kraju. Dzięki swojemu zapałowi do pracy oraz chęci podejmowania trudnych wyzwań Profesor jednał sobie ludzi z różnych środowisk, dzięki czemu niemożliwe stawało się możliwe. Opublikował 603 prace naukowe, wypromował 9 doktorów. Profesor uwielbiał podróże, podczas których nabywał kolejną wiedzę i doświadczenie. Wojażował do Wielkiej Brytanii, Niemiec, USA, Włoch, Francji, ZSRR, Bułgarii, Finlandii, Holandii, Belgii, Cech, Słowacji, Chin, Tajwanu, Japonii, Hiszpanii. Współpracował z wieloma ośrodkami naukowymi w Polsce.

Od 1956 roku ST. Wężyk jest członkiem |Towarzystwa Zootechnicznego, od 1960 Polskiego Towarzystwa Genetycznego. W 1966 roku został członkiem World`s Poultry Science Association. Od 1989 roku pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Wiedzy Drobiarskiej, a w 2004 roku został jego honorowym członkiem. W 2002 roku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie nadal Profesorowi Stanisławowi Wężykowi tytuł doktora honoris causa. Profesor przez wiele lat pełnił funkcję Prezesa Krajowej Izby Producentów Drobiu i Pasz, nadano Mu szereg odznaczeń: Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Działalność naukowa prof. dr hab. Stanisława Wężyka skierowana była na genetykę drobiu, metody hodowli drobiu oraz problemy interakcji pomiędzy genotypem i środowiskiem. Spośród wielu osiągnięć naukowych należy wymienić wdrożenie osiągnięć genetyki populacji do genetycznego doskonalenia stad zarodowych kur nieśnych, co pozwoliło na uzyskanie postępu hodowlanego na poziomie 2-3 jaj/nioskę/rok. Ta praca zaowocowała nagrodą Ministra Rolnictwa w 1980 roku. Prof. S. Wężyk oraz mgr A. Szewczyk jako pierwsi w Polsce zastosowali w szacowaniu wartości hodowlanej kur model osobniczy, natomiast wspólnie z prof. T. Szwaczkowskim poddali dokładnej charakterystyce genetycznej wybrane komercyjne rody kur nieśnych. Profesor był członkiem zespołu, który w 2000 roku dokonał na poziomie molekularnym analizy różnic genetycznych między rodzimymi rasami kur w Polsce. Przysłużył się także ochronie rodzimych ras będąc współautorem programu in situ. Współpracując z Zakładem Doświadczalnym w Kołudzie Wielkiej był członkiem zespołu, który wyhodowal dwa uznane zarodowe rody gęsi: męski W33 oraz żeński W11. Angażował się także w metodę pozyskiwania gęsi owsianych oraz wdrożenie stacyjnej metody oceny użytkowości stad rodzicielskich kur nieśnych  i mięsnych oraz ich potomstwa. Profesor jest także specjalistą od dodatków ziołowych, będą współautorem mieszanek stosowanych w żywieniu drobiu z udziałem ziół.  Wspólnie z prof. E. Herbutem opracował i wdrożył energo- i termooszczędne technologie chowu drobiu, co umożliwiło zaoszczędzenie w 1 cyklu 0,17 kWh/1 kg żywej masy.

Panu prof. dr hab. Stanisławowi Wężykowi gratulujemy pięknego Jubileuszu i życzymy wszelkiej pomyślności i długich lat życia w zdrowiu. Pragniemy serdecznie podziękować za życzliwość dla naszej Redakcji oraz za zaproszenie na uroczystość Jubileuszu. Z przyjemnością odwiedziliśmy mury Instytutu Zootechniki oraz Pałac Radziwiłłów w Balicach.