Archiwum

Daniel Hering
specjalista ds. zielarstwa i żywienia zwierząt

Celem wielkotowarowej produkcji drobiarskiej jest uzyskanie jak najlepszych wyników produkcyjnych w jak najkrótszym czasie odchowu. Ważnym czynnikiem warunkującym dobre wyniki produkcyjne jest odpowiednio rozwinięty przewód pokarmowy. Krytycznym momentem chowu piskląt jest okres pomiędzy wykluciem a wstawieniem młodych ptaków do hali produkcyjnej, kiedy dodatkowo działają czynniki stresogenne.

Niedorozwój struktur układu pokarmowego jest przyczyną niskich przyrostów oraz upadków piskląt, co w konsekwencji daje straty ekonomiczne na przestrzeni całego rzutu. Przyspieszenie rozwoju struktur przewodu pokarmowego (kosmków jelitowych) pozwala zapewnić dobry start ptakom przyspieszając ich wzrost i rozwój. Idealnym rozwiązaniem dla młodych piskląt wydają się być mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych.
Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych, a właściwie mono- oraz diacyloglicerole należą do lipidów właściwych (acylogliceroli) popularnie nazywanych tłuszczami. Z chemicznego punktu widzenia są to estry średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz glicerolu. Lipidy stanowią część błon biologicznych, pełnią rolę strukturalną oraz są magazynem energii dla organizmu. Występują we wszystkich komórkach żywych organizmów (Minakowski, Weidenr 2005).

Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych znalazły powszechne zastosowanie w żywieniu zwierząt gospodarskich. Używane są głównie w rozbudowie wybranych elementów przewodu pokarmowego. Kwasy te zaspokajają specyficzne wymagania żywieniowe zwierząt wpływając głównie na zdrowotność i prawidłowy przebieg wchłaniania składników pokarmowych. Za prawidłowe wchłanianie odpowiadają dobrze wykształcone kosmki jelitowe pokrywające powierzchnie jelit. Warto wskazać, że monogliceryd kwasu masłowego jako składnik błon śluzowych, jest skutecznym stymulatorem odnowy komórek kosmków jelitowych oraz stymulatorem ich wzrostu, gęstości, długości. Poprzez wydłużenie pojedynczych kosmków oraz zwiększenie ich ilości na 1 cm2 powierzchni jelit możliwe jest lepsze wykorzystanie składników dostarczonych z paszą. Korzystny wpływ mono- i diglicerydów kwasu masłowego na wzrost zagęszczenia i wydłużenie kosmków jelitowych został powszechnie udokumentowany u drobiu, trzody chlewnej i przeżuwaczy (Cantini, 2005).
Mono- i diglicerydy kwasu masłowego wydają się być idealnym rozwiązaniem również na wszelkie zaburzenia przewodu pokarmowego drobiu. Wysokie stężenie wyżej wymienionych mono- i diglicerydów kwasu masłowego przyczynia się do znacznej skuteczności i możliwości szerokiego zastosowania tych związków w żywieniu drobiu. Glicerydy kwasu masłowego wspomagają rozbudowę struktur przewodu pokarmowego kilkudniowych piskląt wstawianych do hali produkcyjnej, przyspieszając podjęcie funkcji kosmków jelitowych. Przyczyniają się również do wzrostu i wydłużenia kosmków jelitowych przewodu pokarmowego ptaków dorosłych (Rys. 1). Przeprowadzone badania sugerują wzrost długości rzędu 35,8% po 15 dniach stosowania glicerydów kwasu masłowego. Zadbanie o odpowiednio wczesną stymulację rozwoju przewodu pokarmowego skutkuje dobrym startem i zadawalającymi przyrostami dobowymi piskląt. Wynika to z faktu dostarczenia składników budulcowych i energetycznych niezbędnych dla rozwijającego się organizmu, a jednocześnie umożliwienie procesu ich wchłaniania. Dodatkowo zapewnienie większej powierzchni chłonnej jelita umożliwia lepszą przyswajalność witamin dostarczanych do organizmu.
U młodych kilkudniowych piskląt przewód pokarmowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Jest to związane z brakiem naturalnej flory bakteryjnej jelit, która korzystnie wpływa na funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Jednocześnie uniemożliwia zasiedlanie i rozprzestrzenianie się w jelitach bakterii chorobotwórczych, których obecność zwiększa podatność piskląt na zakażenia i zaburzenia trawienia. W okresie tym występuje spadek odporności, który także przyczynia się do rozwoju patogenów. Konieczne wydaje się podanie preparatu stymulującego rozwój korzystnej flory bakteryjnej jelit, który jednocześnie poprawi ogólny stan zdrowia piskląt. Wszystkie omówione powyżej czynniki przyczyniają się do wyższej podatności piskląt na zakażenia, które mogą prowadzić do wyższych upadków.

Niemożliwa jest zupełna ochrona ptaków przed drobnoustrojami chorobotwórczymi czy też przed szkodliwymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Ponieważ w dzisiejszych czasach łatwo jest napotkać szczepy bakterii opornych na leczenie antybiotykowe, jedynym słusznym rozwiązaniem wydaję się być stymulacja naturalnej odporności zwierząt. Jedną z naturalnych substancji stymulujących odporność zwierząt jest witamina C. Przypisuje się jej działanie immunostymulujące, pobudzające aktywność komórek układu odpornościowego, które przeciwdziałają szerokiej gamie drobnoustrojów. Szereg bakterii z rodzaju Salmonella oraz Campylobacter poza negatywnym wpływem na przewód pokarmowy oddziałuje na woreczek żółtkowy. U młodych osobników dochodzi do zakażenia woreczka żółtkowego i pępka. Zakażenie upośledza resorpcję woreczka żółtkowego, poprzez zablokowanie ujścia łączącego woreczek z przewodem pokarmowym. W efekcie tego dochodzi do procesu gnilnego zawartości woreczka doprowadzając do ogólnego pogorszenia się stanu zdrowia piskląt. Jednocześnie zostają niewykorzystane zmagazynowane w woreczku substancje odżywcze, zapewniające młodemu organizmowi niezbędnych składników pokarmowych w pierwszych dniach życia. Istnieją substancje ziołowe wspomagające proces wchłaniania tej struktury. Reprezentowane są przez olejek z anyżu, który jednocześnie łagodnie pobudza czynności układu pokarmowego. Ponieważ do prawidłowej funkcji przewodu pokarmowego piskląt potrzebny jest odpowiedni bilans elektrolitów, należy pamiętać o niedoborach powstałych pomiędzy wykluciem a wstawieniem. Betaina oraz chlorki sodu i magnezu wydają się być elektrolitami z wyboru w celu uzupełnienia niedoborów. Równowaga elektrolitowa przyczynia się do prawidłowego rozwoju młodych ptaków przynosząc ekonomiczne korzyści dla producentów drobiu.
Mono- i diglicerydy kwasu masłowego przedstawione w niniejszym artykule oraz substancje dodatkowe (witaminy, dodatki ziołowo-mineralne oraz energetyczne) wydają się być panaceum na wszelkie zaburzenia przewodu pokarmowego. Degeneracja struktur jelitowych przyczynia się do niestrawności, biegunek oraz strat w paszy. Z myślą o zaistniałych problemach i ich skutecznym zapobieganiu firma BioPoint wprowadziła na rynek płynne preparaty BIOSTARTER liquid oraz PREBIOS liquid zawierające wyżej wymienione składniki. Płynna forma podnosi aktywność produktów oraz ułatwia ich zastosowanie. Najlepszy efekt działania BIOSTARTER liquid uzyskano przy zastosowaniu preparatu w pierwszych dniach życia jako dodatek do wody pitnej w ilościach 500 ml/1000 l wody. Czas podawania preparatu nie powinien być jednak krótszy niż 3-5 dni. Preparat BIOSTARTER liquid przeznaczony jest dla młodych ptaków. Natomiast dla osobników starszych, będących w okresie rekonwalescencji, po przebytych chorobach układu pokarmowego przeznaczony jest PREBIOS liquid. Zawiera on wyższą koncentrację mono- i diglicerydów kwasu masłowego, która jest konieczna dla skutecznej i szybkiej regeneracji zniszczonych elementów układu pokarmowego. Szybsza odnowa oznacza szybszą poprawę produkcyjności ptaków. Należy zwrócić uwagę na probiotyczny wpływ kwasów tłuszczowych oraz pozostałych składników preparatów na rozwój korzystnej flory bakteryjnej jelit. Wysoka jakość surowców zastosowanych przy produkcji preparatu BIOSTARTER liquid oraz PREBIOS liquid zawierających mono- i diglicerydy kwasu masłowego jest gwarantem ich skuteczności. Odpowiednie zagęszczenie i długość kosmków znacząco poprawia powierzchnię chłonną jelita, od której wielkości zależy proces trawienia i przyswajania paszy. Intensyfikacja produkcji drobiarskiej wymusza konieczność zastosowania nowych rozwiązań o udowodnionym efekcie działania. Prawidłowo zbudowany przewód pokarmowy stanowi podstawę dobrej produkcji zwierzęcej. W efekcie działania mono- i diglicerydów kwasu masłowego można zauważyć poprawę spożycia paszy oraz większe przyrosty dobowe, będące skutkiem dobrze rozwiniętej powierzchni chłonnej jelit. Mono i diglicerydy kwasu masłowego mogą stanowić gwarancję rozbudowy struktur przewodu pokarmowego młodych kurcząt. Stanowią naturalny doping piskląt nie wywołujący skutków ubocznych, które mogą rzutować na wyniki produkcyjne.