Super Mix to mieszanka uzupełniająca dla krów mlecznych powstała w wyniku doświadczeń prowadzonych na największej w Polsce fermie krów mlecznych Sano Agrar Institut. Ferma liczy około 1700 krów mlecznych, od których w 2023 roku sprzedano do OSM Koło 21,2 mln kg mleka zawierającego ponad 4,0% tłuszczu i ponad 3,5% białka, a tylko 200 tys. komórek somatycznych i 20 tys. bakterii. Do uzyskania tak znakomitych rezultatów przyczyniło się w dużej mierze żywienie, w tym stosowanie mieszanki Super Mix.
Sano Agrar Institut to największa w Polsce ferma licząca około 1700 krów o wydajności 13 tys. kg mleka położona w Wielkopolsce w Lubiniu koło Trzemeszna. Krowy mają zapewniony pełny komfort i dobrostan pod względem warunków utrzymania, żywienia i zdrowotności. Należy podkreślić, że tylko zdrowe krowy mogą być wysoko wydajne. Natomiast, kiedy wydajność jest niska, to na pewno czegoś krowom brakuje, czy to pod względem żywienia, warunków utrzymania, czy też zdrowotnym. A wyższa wydajność oznacza także wyższą opłacalność produkcji mleka. Dlatego dzisiaj nawet wydajność 10 tys. kg może okazać się zbyt mała, gdyż oznacza to, że potencjał produkcyjny krów nie jest w pełni wykorzystany. Skoro w Polsce największe fermy liczące ponad 1000 krów uzyskują wydajność w granicach 13-14 tys. litrów mleka, to tym bardziej mniejsze stada, liczące poniżej 100 krów, nie powinny zadawalać się mniejszą wydajnością. Na szczęście wiele gospodarstw rodzinnych znacznie podniosło w ostatnich latach wydajność krów bazując na sprawdzonych produktach Sano, a szczególnie w tym roku, dzięki nowej, rewelacyjnej mieszance uzupełniającej Super Mix.
Super Mix zawiera wszystkie najważniejsze potrzebne krowom składniki, takie jak siemię lniane z kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6,
żywe drożdże, dwuwęglan sodu, mocznik paszowy, a także bardzo duże ilości związków mineralnych i witamin.
O wydajności decyduje głównie żywienie?
Potencjał genetyczny najbardziej mlecznej na świecie rasy holsztyńsko-fryzyjskiej sięga 15-20 tysięcy litrów mleka. A to, że w praktyce uzyskiwane są znacznie niższe wydajności, wynika głównie z nie nadążającym za tą wspaniałą genetyką żywieniem i warunkami utrzymania. Dlatego w Sano Agrar Institut prowadzone są liczne doświadczenia nad żywieniem krów, głównie po to, aby jak najlepiej wykorzystać posiadany wysoki potencjał genetyczny krów. Ma to również bezpośredni wpływ na opłacalność produkcji mleka, o której decyduje głównie wydajność i wykorzystanie pasz. W Sano Agrar Institut już od 7 lat uzyskujemy wydajność 13 000 kg przy zachowaniu bardzo dobrej zdrowotności i płodności krów. Na pewno jesteśmy zdecydowanym liderem, i to nie tylko w Polsce, jeżeli chodzi o jakość i wykorzystanie pasz, zarówno objętościowych, jak i treściwych. Do Sano Agrar Institut należy oficjalny rekord Guinessa w zawartości energii w kiszonce z kukurydzy wynoszący 7,1 MJ NEL/kg s.m. Dlatego przy wydajności 40 l mleka dziennie mamy w dawce zaledwie 7,5-8 kg mieszanki treściwej na krowę. Natomiast w wielu gospodarstwach nie posiadających tak dobrej kiszonki potrzeba przy tej wydajności aż 10-12 kg paszy treściwej.
Szczególnie przy niższych cenach mleka należy dążyć do jak najlepszego wykorzystania pasz i do jak najwyższej wydajności. Wpływa to bezpośrednio na obniżenie kosztów produkcji, a przy okazji także na mniejszą produkcję gazów cieplarnianych, za co bezpodstawnie obwiniane są głównie krowy.
Zawarte w Super Mix składniki korzystnie wpływają na wydajność i płodność krów, co powoduje, że w Sano Agrar Institut
przy wydajności 13.000 kg mleko zawiera ponad 4,0% tłuszczu i ponad 3,5%białka, a ponad 57% krów jest cielnych.
Super Mix pokrywa w 100% zapotrzebowanie krów
Określenie dokładnego zapotrzebowanie krów nie jest łatwe, szczególnie jeżeli chodzi o związki mineralne i witaminy. Poglądy w tym zakresie też się zmieniają. Przykładem niech będzie ważna chociażby dla odporności organizmu witamina D3. Dlatego pod uwagę wzięliśmy najnowsze zalecenia Niemieckiego Towarzystwa Fizjologii Żywienia opublikowane przez DLG w ubiegłym roku oraz wyniki własnych doświadczeń przeprowadzanych w Sano Agrar Institut. I tym najnowszym zaleceniom żywieniowym oraz wynikom własnych doświadczeń odpowiada skład paszy uzupełniającej Super Mix, która jest niezwykle bogata w związki mineralne i witaminy (tab. 1). Super Mix pokrywa co najmniej w 100% zapotrzebowanie krów, co jest zgodne z prawem Liebiga, które mówi, że o wykorzystaniu całej dawki pokarmowej decyduje składnik, którego jest najmniej w stosunku do zapotrzebowania. Wychodzimy z założenia, że lepiej mieć danego składnika więcej i mieć pewność, że zapotrzebowanie krów jest w 100% pokryte, niż miałoby być któregoś zbyt mało i przez to narażać organizm na szereg chorób, takich jak chociażby zalegania poporodowe, zatrzymania łożyska, przemieszczenia trawieńca i inne.
Tab. 1. Zapotrzebowanie krów mlecznych na podstawowe witaminy i związki mineralne (GfE 2023 i Sano 2023)
Siemię lniane poprawia rozród
Zadaniem paszy uzupełniającej Super Mix jest wspieranie nie tylko wydajności, ale także płodności krów. Dlatego oprócz wysokiego poziomu składników mineralnych i ważnych dla rozrodu witamin (A, D, E) zawiera on także ekstrudowane siemię lniane. Ekstruzja zabezpiecza przed rozkładem w żwaczu, a także zwiększa strawność i smakowitość. Siemię lniane oprócz wysokiego poziomu tłuszczu (38%) i cennego białka (20%), zawiera także cenne kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Przyczyniają się one do lepszej implantacji zarodków oraz powodują, że ruje są bardziej widoczne. Dzięki temu znacznie wzrasta skuteczność inseminacji i obecnie mimo wysokiej wydajności mamy aż 57% cielnych krów w stadzie.
Stosowanie tłuszczów w dawce dla krów nie jest tanie, ale ich niestosowanie jest jeszcze droższe.
Żywe drożdże i mocznik
Dzięki dodatkowi specjalnych kultur żywych drożdży Saccharomyces cerevisiae zwiększa się udział szczepów bakteryjnych i biomasy w żwaczu. Natomiast ograniczony zostaje wzrost bakterii produkujących kwas mlekowy (Lactobacillus, Streptococcus), które powodują niski poziom wartości pH w żwaczu. Wynikiem tego są bardziej stabilne warunki w żwaczu, także przy żywieniu paszami bogatymi w skrobię. Poprzez stymulację trawiących włókno bakterii lepiej wykorzystywane jest znajdujące się w dawce włókno strukturalne. Oba te czynniki powodują większą produkcję mleka przy dużej zawartości tłuszczu. Żywe drożdże dzięki wspomaganiu namnażania się bakterii także znacznie obniżają produkcję amoniaku w żwaczu, co ma pozytywny wpływ na środowisko, mimo że krowy wbrew obiegowym opiniom mają niewielki wpływ na produkcję gazów cieplarnianych.
Natomiast szybko dostępny dla bakterii żwacza azot pochodzący ze specjalnego mocznika paszowego pozwala zaoszczędzić w dawce drogie komponenty białkowe, takie jak śruta sojowa, czy rzepakowa. Ma to szczególne znaczenie w obecnych czasach, kiedy ceny mleka nie są zbyt wysokie.
Soda zabezpiecza przed kwasicą
Wysoka wydajność krów mlecznych wiąże się z koniecznością stosowania większych ilości pasz treściwych w dawce, co może wywołać u nich kwasicę. Wodorowęglan sodu, zwany potocznie sodą, zawarty w Super Mix chroni organizm przed pojawieniem się kwasicy żwacza, a w przypadku jej wystąpienia łagodzi jej skutki nie dopuszczając do przejścia z postaci łagodnej do ostrej. Następuje neutralizacja zgromadzonych w żwaczu kwasów oraz stabilizacja procesów trawiennych, co przekłada się na wysoką wydajność oraz na lepszą zdrowotność i płodność krów.
Dużo związków mineralnych i witamin
Niezwykle ważne jest, aby były podawane w odpowiedniej ilości, pokrywającej zapotrzebowanie krów, dodatki witaminowo-mineralne. W żywieniu krów obowiązuje też prawo minimum Liebiga mówiące, że jeżeli jakiś składnik występuje w ilości zbyt małej w stosunku do zapotrzebowania, to będzie on limitował ich produkcyjność. Dlatego nie należy ograniczać ilości podawanych dodatków, gdyż odbije się to negatywnie nie tylko na wydajności, ale także na zdrowotności i płodności.
A wraz z wydajnością i masą ciała zapotrzebowanie wzrasta. Do tej pory Sano zalecało 10 g premiksu na każdy litr produkowanego mleka. Czyli na 40 l potrzeba było 400 g dodatków na każdą krowę dziennie. Doświadczenia Sano Agrar Institut pokazują, że krowy potrzebują ich więcej. Ponadto zawsze lepiej mieć jakiegoś składnika o 10% więcej, niż o 10% za mało. Dlatego należy je dodatkowo podawać, najlepiej w dawce TMR wymieszane wszystkie razem w jednym produkcie jakim jest Super Mix. Nie ma uzasadnienia oddzielne podawanie lizawek, kredy, czy kwaśnego węglanu sodu, szczególnie w oborach wolnostanowiskowych.
Bezcelowe jest oddzielne podawanie krowom lizawek i sody, jak to się czasami jeszcze zdarza, gdyż nigdy nie wiadomo, ile i która krowa je zjadła.
Nowa pasza uzupełniająca Super Mix zawiera wszystkie istotne w żywieniu krów składniki mineralne i witaminy. Teraz może zastosować ją u siebie każdy hodowca.
